فرآوری دانه بلوط؛ نوآوری بومی برای تغذیه در مرغداری‌ها و دامداری‌ها

مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام با همتی مثال‌زدنی و پروژه‌هایی نوآورانه، گام‌های بلندی در مسیر توسعه کشاورزی پایدار و مقابله با چالش‌های اقلیمی برداشته است، از تولید نهاده از دانه بلوط برای خوراک دام و پرنده گرفته تا تأمین بیش از ۹۸ درصد بذرهای اصلاح‌ شده مورد نیاز استان و تلاش برای دوقلوزایی احشام، همگی نشان از عزم راسخ این مرکز برای ارتقای امنیت غذایی و بهره‌وری کشاورزی در ایلام دارد.

رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام روز جمعه در گفت‌وگو اظهار کرد: اکنون ۱۰ تا ۲۰ درصد غذای مورد نیاز دام‌های سبک و پنج درصد تغذیه پرندگان از طریق تولید نهاده از میوه بلوط تأمین می‌شود.

علی نجفی‌فر افزود: این نهاده‌ها به صورت پودر، خردشده یا عصاره جایگزینی مناسب و ارزان‌قیمت برای جو هستند و نه تنها عوارض گوارشی برای دام و مرغ ندارند، بلکه سرشار از مواد ریزمغذی و انرژی‌زا نیز هستند.

این طرح که با هدف کاهش هزینه‌های دامداران و مرغداران اجرایی شده، با استقبال خوب دامداران صنعتی و سنتی رو به رو شده است اما به گفته نجفی‌فر در واحدهای مرغداری نیازمند ترویج و فرهنگ‌سازی بیشتری است تا فواید بی‌شمار این نهاده بومی بیش از پیش به مرغداران شناسانده شود.

بذرهای اصلاح شده و رویای دوقلوزایی

فعالیت‌های مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام تنها به بلوط و نهاده‌های دامی خلاصه نمی‌شود و در سال‌های اخیر دستاوردهای مؤثری در حوزه‌های گوناگون از جمله تولید بذر، دامپروری، منابع طبیعی و حفظ منابع ژنتیکی نیز داشته است و تولید بذرهای اصلاح‌ شده یکی از مهم‌ترین این فعالیت‌ها بوده که با تأمین بیش از ۹۸ درصد نیاز استان نقش کلیدی در ارتقای بهره‌وری و امنیت غذایی ایفا کرده است.

نجفی‌فر به طرح تحقیقات ژنتیکی بر روی گوسفندان بومی کردی برای تقویت ژن دوقلوزایی از طریق لقاح با ژن گوسفندهای غیربومی مانند نژاد استرالیایی نیز اشاره و ابراز امیدواری کرد که این پروژه بتواند منافع اقتصادی مهمی برای دامداران استان به همراه داشته باشد، هر چند که موفقیت کامل در این زمینه نیازمند تکثیر این ژن در میان گوسفندان محلی برای چندین نسل متوالی است.

چالش‌ها و افق‌های روشن آینده

رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام به چالش‌های موجود در بخش کشاورزی استان نیز پرداخت و گفت: نبود تنوع در تولید محصولات کشاورزی یکی از معضل‌های عمده استان است، چرا که بیش از ۷۰ درصد کشاورزان به کشت گندم و سایر محصولات مشابه پرداخته‌اند، در حالی که استان پتانسیل بالایی برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و محصولات باغی دارد.

نجفی‌فر برای رشد و توسعه پژوهش‌های کشاورزی، همکاری با بخش خصوصی را ضروری دانست و افزود: با توجه به کمبود زیرساخت‌ها در استان، ما به یک مرکز رشد مجهز و کارآمد برای جذب شرکت‌های فناوری و نوآور در حوزه کشاورزی نیاز داریم.

با این اوصاف، به نظر می‌رسد آینده کشاورزی ایلام با تکیه بر نوآوری‌های بومی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های محلی، روشن‌تر از همیشه خواهد بود.

استان ایلام ۵۱ هزار بهره‌بردار در زیربخش‌های کشاورزی شامل باغی، زراعی، دام، پرنده و شیلات دارد.

مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام دارای پنج ایستگاه و پایگاه تحقیقاتی در نقاط مختلف استان است که فعالیت‌های مانند پایش مزارع بذری غلات، حبوبات، سبزی و صیفی، مشارکت در معرفی ارقام جدید غلات، حبوبات، دانه‌های روغنی و علوفه در آن‌ها انجام می‌شود.