ضرورت گذار از آبیاری سنتی به نوین، راهی برای مقابله با خشکسالی

عاطفه صیادی شهرکی در خصوص شیوه‌های آبیاری اظهار کرد: انواع روش‌های آبیاری به‌طور کلی در دو گروه آبیاری سطحی و آبیاری تحت فشار یا نوین طبقه‌بندی می‌شوند.

این دکترای آبیاری و زهکشی با اشاره به اینکه اصلی‌ترین تفاوت میان این دو روش، نیرویی است که برای توزیع آب در مزرعه به‌ کار می‌رود، توضیح داد: در آبیاری سطحی، آب با استفاده از نیروی جاذبه زمین روی سطح مزرعه پخش می‌شود اما به دلیل کمبود منابع آب و اهمیت افزایش بهره‌وری مصرف در کشاورزی، استفاده از آبیاری تحت فشار امروز اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

وی بیان کرد: از مهم‌ترین مزیت‌های آبیاری تحت فشار نسبت به روش‌های سنتی می‌توان به امکان افزایش سطح زیرکشت با مقدار ثابت آب در دسترس، بهبود کیفیت محصول به دلیل کاهش تنش آبی، افزایش تولید محصول، کاهش مصرف آب و جلوگیری از تلفات نفوذ عمقی، جلوگیری از زهدار شدن اراضی، امکان افزودن کود و سموم همراه با آب، قابلیت آبیاری اراضی با شیب زیاد و توپوگرافی نامناسب، کمک به مقابله با سرمازدگی و گرمازدگی محصولات اشاره کرد.

این محقق بخش خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه مدیریت صحیح مصرف آب در بخش کشاورزی یکی از چالش‌های مهم در شرایط کاهش محسوس بارش‌ها است، گفت: برای افزایش بهره‌وری آب در زمین‌های کشاورزی، روش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار است.

وی افزود: در این روش، آب در لوله‌های اصلی، فرعی و لترال با فشار جریان یافته و از طریق آبپاش‌ها، قطره‌چکان‌ها یا نازل‌ها به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می‌شود، این شیوه از تلفات آب در مسیر انتقال و داخل مزرعه جلوگیری کرده و آب را دقیقاً به میزان مورد نیاز در اختیار گیاه قرار می‌دهد.

صیادی با اشاره به اینکه سیستم‌های آبیاری تحت فشار با رساندن مستقیم آب به ریشه گیاه، هدررفت ناشی از تبخیر و نفوذ عمقی را به حداقل می‌رساند، یادآور شد: این موضوع بهره‌وری منابع آبی را افزایش داده و اثرات خشکسالی را کاهش می‌دهد، همچنین، گیاه در طول دوره رشد آب را به‌طور یکنواخت دریافت می‌کند که این امر کیفیت و کمیت محصول را افزایش می‌دهد.

این محقق بخش خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در ادامه گفت: این روش به‌ویژه برای گیاهان حساس به رطوبت بسیار مناسب است و باعث تولید محصولات باکیفیت‌تر می‌شود، از طرف دیگر، به‌دلیل آبرسانی دقیق، رشد علف‌های هرز کمتر شده و امکان تنظیم مقدار آب مصرفی برای هر محصول فراهم می‌شود.

وی تاکید کرد: گرچه هزینه اولیه نصب این سیستم‌ها ممکن است بالا باشد، اما صرفه‌جویی در آب و افزایش تولید، این هزینه را در طول زمان جبران می‌کند.

صیادی خاطرنشان کرد: برای دستیابی به حداکثر عملکرد محصول و بهره‌وری آب، ابتدا باید شرایط زمین و نوع محصول به‌طور دقیق بررسی و بهترین روش آبیاری توسط متخصصان انتخاب شود، همچنین پس از اجرا، مدیریت، بهره‌برداری و نگهداری مداوم سیستم برای عملکرد مطلوب ضروری است.