خشکسالی و تهدید کشت گندم

امسال کشور به لحاظ تأمین انرژی و منابع آبی کشور شرایط دشوار و بحرانی را پشت‌سر می‌گذارد. عنوان می‌شود پاییز ۱۴۰۴ طی ۶۰ سال گذشته خشک‌ترین روزهای کشور را رقم زده است.

این شرایط ضمن مشکلاتی در تأمین آب شرب جامعه چالش‌های بسیاری را در بخش کشاورزی و امنیت غذایی به وجود آورده است. چند سالی است که کشور در وضعیت خشکسالی به سر می‌برد. کاهش آب پشت سدهای کشور سبب شده تا سهم آب بخش کشاورزی هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش یابد. اگرچه کشاورزی سنتی طی سال‌های گذشته موجب هدررفت بخش زیادی از منابع پایه‌ای کشور شده و وعده دولت‌ها در کاهش این هدررفت با شیوه‌های نوین آبیاری راه به جایی نبرده است. حال باید دید وضعیت بغرنج فعلی دولتمردان را به فکر چاره‌اندیشی جدی و اقدام عملی خواهد انداخت.

سال گذشته به دلیل خشکسالی با وجود خودکفایی تولید گندم در دو سال قبل، بیش از ۳۰ درصد کاهش یافت و کشاورزان حدود ۸ میلیون تن گندم تحویل دولت دادند. بارش برای کشت این محصول استراتژیک حیاتی است زیرا بخش اعظمی از گندمزارهای کشور دیم هستند. در حال حاضر ۴ میلیون هکتار از اراضی کشت گندم دیم و ۲ میلیون هکتار آبی هستند.

عطااله هاشمی، عضو شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی و رئیس بنیاد گندم کاران کشور درباره وضعیت تولید گندم در سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه پاییز امسال تا امروز بارشی نداشته و میزان بارندگی تقریباً صفر گزارش شده است. برخی کشاورزان کشت را آغاز کرده‌اند و منتظر بارش هستند و بعضی دیگر دست نگه داشته‌اند تا زمین رطوبت لازم را پیدا کند سپس کشت کنند.

وی افزود: ۹۰ درصد کشت در استان‌های شمال‌غرب و غرب مثل زنجان انجام شده اما اگر بارشی نداشته باشیم شرایط سبزینگی دیمزارها خوب نخواهد بود.

وی با بیان اینکه نسبت به بلندمدت کشور عقب‌ماندگی زیادی در میزان بارش دارد، ادامه داد: با توجه به شرایط موجود همه امید به رحمت الهی داریم تا حداقل در زمستان بارش‌ها کمبود بارندگی در پاییز را جبران کند.

این مسئول صنفی با اشاره به خسارت حدود ۸۰ درصدی اراضی کشت گندم دیمی در سال زراعی گذشته (۱۴۰۳-۱۴۰۴) اظهار کرد: راندمان کشت در مزارع آبی دو برابر دیم است و سال گذشته این خسارت تا حدودی با گندم آبی جبران شد. راندمان تولید در زمین‌های دیم ۱۲۰۰ کیلو گرم و این عدد برای کشت آبی ۴۲۰۰ کیلو گرم است.

عضو شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی تصریح کرد: امسال هم اگر زمین‌های کشت آبی گندم به درستی تیمار و نهاده کشاورزی و کود به موقع تأمین شود می‌توان با مدیریت از مساحت گندمزارهای آبی به رقم مناسبی از تولید گندم دست یافت. به طور قطع، اگر در زمستان بارش باران به همراه برف باشد مزارع آبی کشور وضعیت مطلوبی خواهند داشت.

هاشمی اضافه کرد: اگر تا دو هفته آینده بارشی نداشته باشیم مزارع دیم در استان‌های سردسیر در نیمه شمالی کشور، تولید خوبی برای سال زراعی جدید نخواهند داشت.

وی یادآور شد: اگر بنا بر پیش‌بینی سازمان هواشناسی روند خشکسالی ادامه پیدا کند با وجود کشت آبی گندم، تولید این محصول استراتژیک نسبت به سال قبل شرایط نامتوازن تری خواهد داشت.

مشکلات تأمین کود وارداتی

رئیس بنیاد ملی گندم کاران کشور در ادامه سخنان خود به تأمین به موقع کود تاکید کرد و گفت: گندم به ۳ نوع کود نیاز دارد که ازته یا اوره در داخل تولید می‌شود و کود پتاسه و فسفاته وارداتی هستند.

وی عنوان کرد: سال گذشته به دلیل عدم اعتبار کافی شرکت خدمات حمایتی در تأمین این دو نوع کود شیمیایی مشکلاتی داشت و امسال هم چالش‌هایی وجود دارد. در بحث تأمین کود اوره شرکت‌های تولیدی پتروشیمی باید همکاری داشته باشند.

آفات گندم در حال کنترل هستند

عضو شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی درباره برخی آفات گندم با توجه به خشکسالی‌های موجود، گفت: برخی آفت‌ها با بارش تشدید می‌شوند و بعضی دیگر با خشکسالی.

هاشمی با بیان اینکه برخی آفت‌ها با همراهی کشاورزان و کمک مروجان بخش کشاورزی کنترل شده هستند، تصریح کرد: بسیاری از آفات گندم امروز برای گندمزارهای کشور تهدید جدی محسوب نمی‌شوند زیرا بهره‌برداران به آگاهی لازم در این خصوص رسیده‌اند.

وی اظهار کرد: اگر در استان‌های جنوبی کشور بارش نداشته باشیم ممکن است گندمزارها با آفت ملخ تهدید شوند.

این مسئول صنفی تاکید کرد: وزارت نیرو باید با وزارت جهاد کشاورزی هماهنگ باشد و ما انتظار اختصاص آب بیشتر را نداریم اما همان میزان آب در نظر گرفته شده را به موقع به دست کشاورز برساند.

وی با اشاره به ضرورت تأمین سوخت مورد نیاز بخش کشاورزی هم گفت: در این راستا وزارت نفت باید همکاری‌های لازم را با وزارت جهاد کشاورزی و کشاورزان داشته باشد تا بتوانیم این سال زراعی دشوار را به سلامت پشت‌سر بگذاریم.